به نقل از «ایرنا»

زنان از زبان زنان (۴)/فاطمه مهاجرانی: حال جامعه وقتی خوب می‌شود که حال زنان جامعه بهتر شده باشد

تاریخ انتشار: ۱۳ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۳۳۱۳۴

جمهوری اسلامی ایران از بدو تأسیس، رویکرد متفاوتی در موضوع زنان داشته که هرچند در مواردی مورد انتقاد بوده اما در عین حال زنان کشور در دهه گذشته، موفقیت‌های پرشماری نیز در عرصه‌های مختلف علمی، اجتماعی، هنری، اقتصادی و.. داشته‌اند. با این وجود همچنان زنان مطالبات برآورده نشده‌ای دارند که کم‌توجهی به آنها از یک سو سبب نارضایتی جامعه زنان و از سوی دیگر بهانه تخطئه نظام از سوی رسانه‌های مخالف و خارج‌نشینان می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این شرایط، نقد و بررسی وضعیت زنان ایرانی و آسیب‌شناسی مدیریت مسائل زنان، از نگاه خود آنها که در میدان‌های واقعی و مبارزه با مشکلات حضور دارند، برداشتی منطقی به دست می‌دهد و از مسئولان سطوح مختلف نظام هم انتظار می‌رود به این مطالبات و راه‌حل‌ها توجه کرده و آنها را در دستور کار خود قرار دهند.

دفتر پژوهش ایرنا در این راستا، به گفت‌وگو با نخبگان زن و زنان موفق پرداخته و به تبیین روایت واقعی از زنان ایران، بیان مطالبات آنان و تجارب آنها در رویارویی با مشکلات می‌پردازد.
پیش از این، گفت‌وگو با دکتر الهه کولایی عضو هیات علمی گروه سیاسی دانشگاه تهران، دکتر طاهره چنگیز رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دکتر منصوره اتحادیه استاد بازنشسته گروه تاریخ دانشگاه تهران و مدیر نشر تاریخ ایران مننتشر شده و اکنون با دکتر «فاطمه مهاجرانی» ریاست اسبق دانشکده فنی و حرفه‌ای دختران شریعتی گفت‌وگویی انجام دادیم.

ضرورت شناختن گروه‌های
ایرنا: مطالبات زنان ایرانی چگونه باید انجام شود و چه کسانی باید عهده‌دار آن باشند؟
اگر مطالبه بخواهد فرم مطالبه نه اینکه مناقشه و خشونت داشته باشد، لازمه آن در ابتدا به رسمیت شناختن گروه‌هایی است که مطالبه می‌کنند. اگر این به رسمیت شناختن درست شکل بگیرد و افراد پایگاه و جایگاه درستی داشته باشند، یقیناً امکان مطرح کردن نظرات و مطالباتشان به آسانی امکان‌پذیر خواهد بود.
مطالبات توسط همه افراد حق مطرح شدن در جامعه دارد اما معمولاً برای مطرح شدن این مطالبات برخی از گروه‌های مرجع هستند که می‌توانند این مطالبات را به صورت عام مطرح کنند و به طور یقین وجود معاونتی با عنوان معاونت امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور مهمترین نهادی است که می‌تواند مطالبات زنان را به صورت اعم در کل نظام جمهوری اسلامی مطرح کند.

وجود معاونتی با عنوان معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهور مهمترین نهادی است که می‌تواند مطالبات زنان را به صورت اعم در کل نظام جمهوری اسلامی مطرح کندایرنا _ مشکلات و دشواری‌های اصلی زنان ایرانی در عرصه‌های مختلف، به ویژه حوزه فعالیت شما چه بوده و چگونه باید با آنها مواجهه شد؟
یکی از مهمترین دشواری‌های زنان در حوزه‌های اجتماعی این است که چون مخرج کسر فعالیت زنان در جامعه پایین است همیشه تعداد مردهایی که مدیر بوده‌اند، بسیار بالا بوده است و تعداد زنانی که مدیر بوده‌اند هم خیلی کم بوده است. به همین دلیل اگر اشتباهی از طرف یک زن صورت بگیرد، بسیار به چشم می‌آید و دیده می‌شود. لذا جامعه اشتباه از زنان را کمتر برمی‌تابد در حالی که اگر همان عملکرد را یک آقا داشته باشد، به عنوان یک عملکرد ضعیف و ایراددار دیده نمی‌شود. پس مهمترین چالشی که زنان در جامعه دارند در حوزه نگاهی است که به عملکرد آنها وجود دارد. در خصوص نوع مواجهه شدن با این مشکلات دو نکته وجود دارد؛ یکی اینکه زنانی که می‌خواهند مدیر شوند باید بپذیرند که وارد فضایی می‌شوند که می‌بایست میزان وقت و انرژی زیادی صرف این کار کنند و دوم اینکه جامعه باید این فرصت به آنها بدهد. ما نباید فراموش کنیم که اگر می‌گوییم نصف جامعه زنان هستند و حداقل ۵۰ درصد از دانشگاهیان ما زن هستند، پس باید به این سمت حرکت کنیم که یک درصدی از مدیران و تصمیم‌گیران ما زنان باشند و این بستری است که جامعه می‌بایست فراهم کند.

ایرنا _ نقدهای اصلی شما به سیاست‌های جمهوری اسلامی در حوزه مسائل زنان چیست و چه پیشنهادهایی برای اصلاح آنها دارید؟
مهمترین نکته در این خصوص به رسمیت شناختن‌هاست؛ یعنی به طور مثال ما باید حجاب عرفی را به رسمیت بشناسیم و یا بسیاری از موضوع‌های دیگر زنان و تفاوت‌ها را به رسمیت بشناسیم و کمک کنیم آدمها بدون اینکه بخواهند درگیر سانسور خودشان شوند عملکرد واقعی خود را داشته باشند. بسیاری از اوقات شاهد این هستیم که آنقدر افراد درگیر ظواهر موجود می‌شوند که اصل کار را فراموش می‌کنند؛ در حالی که اگر به اندازه کافی روی ارزیابی عملکرد به صورت واقعی توجه کنیم به خروجی‌های مهمتری خواهیم رسید.

باید بسترهای قانونی حضور زنان در جامعه مهیا شود

ایرنا _ زنان ایرانی همچون شما در چهار دهه اخیر موفقیت‌های زیادی داشته‌اند؛ منشاء این موفقیت‌ها چه بوده و چگونه باید آنها را تقویت و در جامعه نهادینه کرد؟
در اینکه نظام جمهوری اسلامی فضا را برای زنانی که علاقمند به فعالیت بودند باز کرد، هیچ تردیدی نیست اما تصمیم‌هایی که گرفته می‌شود به شدت شکننده هستند. برای نمونه در دولت روحانی تصمیم گرفته شد که زنان بتوانند ۳۰ درصد از پست‌های مدیریتی را برعهده بگیرند اما این تصمیم با رای دیوان عدالت اداری بازگشت.

با وجود همه حمایت‌هایی که از زنان می‌شود و خانواده‌ها هم بسیار حامی هستند، شکننده‌بودن قوانین به عنوان مهمترین مشکل خودنمایی می‌کندچنین اتفاقی به این معناست که ما تاب و تحمل این را نداریم که زنان بتوانند فرصت‌هایی که کسب می‌کنند را نگه دارند. پس با وجود همه حمایت‌هایی که از زنان می‌شود و خانواده‌ها هم بسیار حامی هستند، شکننده‌بودن قوانین به عنوان مهمترین مشکل خودنمایی می‌کند. پس زنان به دلیل اینکه مانند مردان، شبکه‌های اجتماعی قوی ندارند از گردونه‌های مدیریتی خارج می‌شوند.

برای تقویت توفیقات زنان در جامعه باید به آموزش‌ها و تواننمندسازی‌هایی که در حوزه‌های مختلف صورت می‌گیرد، توجه بیشتری شود. دیگر اینکه باید بسترهای قانونی حضور زنان در جامعه مهیا شود؛ یعنی وقتی تصمیم گرفته می شود ۳۰ درصد از پست‌های مدیریتی را برعهده زنان باشد، می بایست بسترهای قانونی برای اجرای آن در جامعه مهیا شود. پس ما باید بپذیریم که مطالبات زنان مطالبات جامعه است و وقتی حال جامعه خوب می‌شود که حال زنان جامعه بهتر شده باشد و درک این موضوع یقیناً در حل مسائلی که در جامعه شاهد آن هستیم، بسیار موثر است.

برچسب‌ها حقوق زنان فاطمه مهاجرانی سرمایه اجتماعی اعتراضات شهریور 1401 مسائل زنان در ایران

منبع: ایرنا

کلیدواژه: حقوق زنان سرمایه اجتماعی اعتراضات شهریور 1401 مسائل زنان در ایران حقوق زنان سرمایه اجتماعی اعتراضات شهریور 1401 مسائل زنان در ایران جمهوری اسلامی زنان در جامعه مطالبات زنان زنان ایرانی زنان ایران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۳۳۱۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چه عواملی در مشارکت سیاسی زنان نقش دارد؟

نتایج مطالعات یک گروه از پژوهشگران نشان می‌دهد عواملی مانند چالش‌های مالی و اقتصادی، ساختار فرهنگی و سیاسی ذات‌گرا و بنیان‌گرا، جامعه مردمحور و جبر محیطی نقش بازدارنده در مشارکت سیاسی زنان دارد.

موضوع مشارکت سیاسی زنان در کشور‌های در حال توسعه، پدیده پیچیده‌ای است که به پویایی و توسعه نظام‌های سیاسی مربوط می‌شود. سطح مشارت سیاسی شهروندان نشان دهنده یک نظام سیاسی توسعه یافته است. توسعه نظام‌های سیاسی در یک ملت به میزان مشارکت سیاسی شهروندان بدون تفاوت جنسیتی بستگی دارد. گزارش اخیر شکاف جنسیتی جهانی نشان می‌دهد اگر مسیر کنونی در جهان حفظ شود، برای اروپای غربی ۵۴.۴ سال دیگر و برای کشور‌های جنوب آسیا ۷۱.۵ سال طول خواهد کشید تا شکاف جنسیتی را کاهش دهند.

همچنین گزارش دفتر توسعه انسانی سازمان ملل متحد درباره اقدامات کشور‌های عضو در زمینه میزان پایبندی و اهتمام دولت‌ها در تحقق اهداف برنامه‌های توانمندسازی جنسیتی و مشارکت دهی زنان در سیاست نشان می‌دهد حضور زنان در عرصه سیاسی و ساختار قدرت، کمتر از مردان است که شاید مهمترین علت آن مردسالارانه بودن ساختار سیاسی کشور‌های خاورمیانه و محدودیت‌هایی است که مانع از حضور پررنگ و چشمگیر زنان در عرصه‌های گوناگون می‌شود و مهمتر از همه نگرش جامعه درباره حضور و فعالیت زنان در عرصه‌های مختلف، میزان مشارکت زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

چه عواملی در مشارکت سیاسی زنان نقش دارد؟

انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ برگزار شد و از میان نامزد‌های حاضر در عرصه رقابت، ۲۴۵ نفر به مجلس راه یافتند و سرنوشت ۴۵ کرسی باقی مانده برای ۲۲ حوزه در دور دوم انتخابات که در روز ۲۱ اردیبهشت برگزار می‌شود، روشن خواهد شد.

تبلیغات دور دوم انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی نیز از بامداد روز ۱۳ اردیبهشت آغاز شده و تا ساعت هشت صبح پنجشنبه ۲۰ اردیبهشت ادامه دارد. آخرین جلسه مجلس یازدهم روز دوم خرداد تشکیل و مراسم افتتاحیه مجلس شورای اسلامی در دوره دوازدهم، روز هفتم خرداد ماه برگزار می‌شود.
زنان به عنوان نیمی از جمعیت ایران در انتخابات پیش رو نقش موثر و مهمی داشته و مشارکت سیاسی آنان شاخص حائز اهمیت در فرآیند توسعه پایدار است. «مهدیه آخوندی»، «کرم حبیب پور گتابی» و «زهرا حضرتی صومعه» در مطالعه‌ای با عنوان «آسیب شناسی مشارکت سیاسی زنان تهران بر اساس نظریه زمینه‌ای» این موضوع را مورد توجه قرار داده و از طریق روش کیفی سعی کرده‌اند علل، شرایط مداخله‌گر و شرایط زمینه‌ای تاثیرگذار بر مشارکت سیاسی زنان را مورد مطالعه و واکاوی خود قرار دهند.

شرایط عِلّی تاثیرگذار بر مشارکت سیاسی زنان

فقدان استقلال مالی زنان، اهمیت داشتن درآمد، استقلال خواهی مالی، هزینه‌های زیاد فعالیت‌های اقتصادی، فقدان منابع مالی کافی برای امور سیاسی زنان، وابستگی مالی زنان، فقدان اندوخته مالی زنان، تمایل نداشتن زنان به هزینه کردن در عرصه سیاسی، فقدان حمایت مالی زنان در عرصه‌های سیاسی، بالا بودن هزینه‌های مشارکت فعال سیاسی برای زنان، تمایل شدید به داشتن استقلال مالی و هزینه بر بودن فعالیت‌های اقتصادی از جمله شرایط عِلّی تاثیرگذار بر مشارکت سیاسی زنان است.

همچنین انحصارگرایی فضای سیاسی، مداخله نکردن سیاسی گروه‌های مختلف در سیاست از جمله زنان، نبود گروه‌های سیاسی حامی از زنان، فقدان ساختار مناسب حزبی برای زنان، طرد سیاسی زنان، به رسمیت نشناختن سیاسی زنان و درون‌گرایی گروه‌های سیاسی نیز از دیگر عوامل علی تاثیرگذار بر مشارکت سیاسی زنان است.

شرایط زمینه‌ای تاثیرگذار بر مشارکت سیاسی زنان

شریط زمینه‌ای در حقیقت مقوله‌ها و مفاهیمی را در بر می‌گیرد که زمینه‌ساز مشارکت سیاسی زنان است و فعال شدن آنان در این حوزه را تسهیل می‌کند یا برعکس مانع از مشارکت سیاسی آنان می‌شود. یکی از شرایط زمینه‌ای مهم در زمینه مشارکت سیاسی زنان ساختار نابرابر و مردسالاری در حوزه کنشگری سیاسی است عامل مردسالاری به عنوان یک سیستم رفتاری سرکوبگر نقشی کلیدی ایفا می‌کند. مردانی که با این سیستم جامعه‌پذیر شده‌اند، این الگوی رفتاری را با خود به صورت کلی در جامعه و به صورت جزئی به سیستم حزبی و انتخاباتی منتقل می‌کنند. در نتیجه زنان حتی خارج از خانه و خانواده خود با رفتار‌های پدرسالارانه مواجه خواهند شد.

بنابراین، تبعیض جنسیتی فضای سیاسی، نبود پذیرش کافی جامعه برای مشارکت سیاسی زنان، نگاه مردانه داشتن به امر سیاست، طرد پنهان زنان از مشارکت سیاسی از جمله ویژگی‌های ساختار فرهنگی و سیاسی ذات گرا و بنیان گرا است که مانع از مشارکت سیاسی زنان می‌شود.

همچنین نبود حمایت کافی خانواده از زنان در مناصب سیاسی، جامعه‌پذیری منع کننده برای زنان در حوزه امور سیاسی، فقدان آموزش حقوق سیاسی برای زنان، حمایت نکردن کافی زنان از یکدیگر، کمبود رشد سیاسی زنان، محدودیت شدید در محیط خانواده، سنت گرایی در خانواده‌ها و نپذیرفتن زنان در مناصب سیاسی و استقبال نکردن جامعه از زنان موفق سیاسی از جمله ویژگی‌های جامعه مردمحور و جبر محیطی است که بر مشارکت سیاسی زنان تاثیر می‌گذارد.

شرایط مداخله‌گر بر مشارکت سیاسی زنان

یکی از شرایط مداخله‌گر در مشارکت سیاسی زنان، به ویژگی‌های روحی و روانی آنان در عرصه سیاسی برمی‌گردد. با وجود ماهیت مدنی و عقلانی مشارکت سیاسی، زنان از وجوه روحی و روانی نیز متاثر هستند.  به بیان دیگر فعالیت سیاسی تنها از عوامل عقلانی تاثیر نمی‌پذیرد و ویژگی‌های روحی-شخصیتی زنان از جمله اعتماد به نفس خود بزرگ‌بینی، تمایل به مشارکت سیاسی، ریسک پذیری و اقتدار شخصیتی از جمله شرایطی هستند که می‌توانند حلقه ارتباط زنان با ساختار سیاسی را مختل کننداز طرف دیگر، مشارکت سیاسی زنان این ویژگی‌های روحی و روانی را تقویت می‌کند. مشارکت سیاسی به زنان عزت نفس می‌بخشد و به آنان احساس مفید بودن، کفایت، ارزش و قدرت و اعتماد به نفس می‌دهد و از طرف دیگر بی اعتنایی به این نیاز‌های روحی و روانی به احساساتی از قبیل حقارت، ضعف و درماندگی در آنان منجر می‌شود.

راهبرد‌هایی به منظور افزایش مشارکت سیاسی زنان

به منظور افزایش مشارکت سیاسی زنان راهبرد‌هایی از قبیل عدالت اقتصادی در حوزه تقسیم کار جنسیتی، رفع قوانین تبعیض‌آمیز و مردسالارانه، ایجاد بستر‌های رشد و نمو برای زنان و مردان، ایجاد زمینه‌های خودشکوفایی و تربیت بر اساس خودباوری برای زنان و حمایت از مشارکت سیاسی زنان پیشنهاد می‌شود.

همچنین پرورش زنان و توانمندسازی برای آنان از دوران مدرسه، انتخاب زنان به عنوان مدیران رده بالا و میانی، پذیرش زنان در عرصه‌های مختلف اقتصادی سیاسی، کمک کردن سمن‌ها به زنان در شکوفایی و مشارکت سیاسی، تغییر شکاف میان خانواده و زنان و اعتماد آنان به توانایی‌های دختران و زنان و قبح شکنی از حضور زنان در عرصه‌های مختلف سیاسی از جمله راهکار‌های موثر در این زمینه هستند.

منبع: ایرنا

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی